MENU

 

ДҮРТ МИЗГЕЛ


 


"АПИЮНСЕНО" кагыйдәсе
 
     Ел тәүлеге дүрт фасылга бүленәдер: яз, җәй, көз, кыш.
             Яз айлары: март, апрель, май.
             Җәй айлары: июнь, июль, август.
             Көз айлары: сентябрь, октябрь, ноябрь.
             Кыш айлары: декабрь, гыйнвар, февраль.
    Бу айларның кайсысы утыздан, кайсысы утыз бердән килеп, февраль ае гына 28-29 дан киләдер.
Февраль бер генә ай булганга, аның утыздан ким килгәнлеген истә тотып буладыр. Әмма башка айлар төрлечә булганлыктан, ничәдән килгәнлеге күп вакыт истән чыгадыр.
Шуларны онытмас өчен "апиюнсено" кагыйдәсе күп ярдәм итәдер. "Апиюнсено" кәлимәсендә (сүзендә) дүрт ай исемнәренә ишарә кылынгандыр:
     ап - апрель, июн - июнь, се - сентябрь, но - ноябрь.
Бу дүрт ай дүртесе дә утыздан киләдер.
Әгәр "апиюнсено" кәлимәсе искә төшерелсә, айларның ничәдән килгәнлеге тугрысында саташылмыйдыр.
 
  Г. Тукайның башлангыч мәктәпләр өчен төзегән "Яңа кыйраәт" ("Яңа уку китабы") исемле дәреслек-хрестоматиясеннән (Икенче басма. Казан, "Үрнәк" матбагасы, 1910 ел.)

 
    ИСКИТКЕЧ КИТАП
 
             Дөньяда ул - иң гаҗәеп,                 Күр, өченче - яшел биттән 
             Иң искиткеч бер китап:                  Эссе бөркелеп тора:
             Дүрт кенә битле булса да,             Ботакка кунган кош-кояш
             Рәсемнәре бихисап!                        Елмаеп, көлеп тора! 
             Иң беренче ап-ак биттә,                 Соңгы сары биттән гүя
             Ак тынлыкны иш күреп,                 Моңсулык ташып тора: 
             Кар өендә аю йоклый -                   Яфракларны җил каядыр 
             Тәмле-татлы төш күреп!                 Куалый-ашыктыра. 
             Икенче бит -зәңгәрсу бит,              Яфракларны җир өстеннән
             Яңгыравыклы бик тә:                     Җил һаман куып йөртә...
             Тып-тып тамган тамчы җыры      Китап укылып беткәндә, 
              Күңелгә якын бик тә!                       Ел инде узып китә. /Б.Вайнер/
 
 

 
 
           Бер картның унике улы бар:
 
           Өчесе зәңгәр бишмәт кия,                               Зәңгәр мизгелгә
 
           Өчесе яшел күлмәк кия,                                   Яшел мизгелгә
 
           Өчесе сары чикмән кия,                                   Сары мизгелгә
 
           Өчесе ак тун кия.                                               Ак мизгелгә

Сделать бесплатный сайт с uCoz